L-inizjattivi ta’ Malta fi ħdan in-Nazzjonijiet Uniti

Fi żmien meta waħda mill-akbar sfidi globali hija l-qerda tal-faqar, il-kisba tal-Għanijiet ta’ Żvilupp Sostenibbli (SDGs) u l-użu tal-potenzjal li jirrappreżentaw huwa lil hinn mill-ilħuq ta' kwalunkwe pajjiż wieħed, irrispettivament mid-daqs u l-ħila. Malta rreġistrat progress f'numru tajjeb ta’ miri ta' żvilupp sostenibbli. Id-dejta ppubblikata fl-Indiċi SDG 2020 u d-Dashboards Report tpoġġi lil Malta fit-32 post, minn 166 pajjiż. Dan huwa rikonoxximent tal-azzjonijiet kollettivi tagħna fl-isforz lejn is-sostenibbiltà.

Matul is-snin, Malta ħadet bosta inizjattivi biex tikkontribwixxi għad-djalogu fuq diversi kwistjonijiet fin-NU, minn sforzi lejn il-Liġi tal-Baħar u l-Governanza tal-Oċeani, sal-Bidla fil-Klima u x-Xjuħija.

• Il-Liġi tal-Governanza tal-Baħar u l-Oċean

F'Ottubru 1967 Malta kienet talbet l-inkluzjoni ta’ punt fuq l-aġenda fl-Assemblea Ġenerali (AG) dwar ‘l-Eżami tal-Mistoqsija tar-Riżervi Esklussivament għal Skopijiet Paċifiċi tal-Baħar u l-Art u s-Sub-ħamrija tagħha, fuq l-Ibħra' l hinn il-Limiti tal-Ġurisdizzjoni Nazzjonali Preżenti, u l-użu tagħhom fl-Interessi tal-Umanità ”. L-1 ta 'Novembru 2017 timmarka 50 sena mid-diskors ta' Dr Pardo fl-Assemblea Ġenerali tan-Nazzjonijiet Uniti li sussegwentement saret permezz ta’ Riżoluzzjoni tal-UNGA dwar il-Wirt Komuni tal-Umanità. Id-diskors ta’ Dr Pardo beda’ proċess ta' 15-il sena li kkonkluda bl-adozzjoni tal-Konvenzjoni tal-1982 dwar il-Liġi tal-Baħar (UNCLOS). B’hekk Malta introduċiet il-kunċett ta’ qiegħ il-baħar u l-oċean li huwa l-wirt komuni tal-umanità biex jintuża għal skopijiet paċifiċi u għall-benefiċċju esklussiv tal-umanità kollha kemm hi. Ftit snin wara, Malta giet nominata sabiex tospita l- International Maritime Law Institute (IMLI). Il-Viċi President attwali tat-Tribunal Internazzjonali għall-Liġi tal-Baħar (ITLOS) il-Professur David J. Attard ilhu jservi bhala d-Direttur tal-IMLI mill-1992. Il-Professur Attard jemmen fl-approċċ integrat għall-problemi tal-ispazju tal-oċeani. Għal dan il-għan, flimkien mar- Rappreżentant Speċjali tan-Nazzjonijiet Uniti għall-Oċean, huwa ospita l-ewwel laqgħa tal-Ambaxxaturi tal-Oċean fit-2 ta’ Awwissu 2019 li laqqgħet rappreżentanti tan-Nazzjonijet Uniti, tal-UE u tal-Commonwealth flimkien ma' korpi u organizzazzjonijiet internazzjonali oħra li huma attivi fuq  l-oċeani, kif ukoll rappreżentanti ta’ stati li qed imexxu jew jospitaw inizjattivi kbar fuq l-oċeani.

• Ix-xjuħija

Malta kienet l-ewwel li qajjmet il-kwistjoni tax- xjuħija bħala kwistjoni ta’ tħassib internazzjonali fin-Nazzjonijiet Uniti fl-1968. Eventwalment fl-1979 l-Assemblea Ġenerali qablet li ssejjaħ Assemblea Dinjija dwar ix-Xjuħija fl-1982. Il-Kunsill Ekonomiku u Soċjali tan- Nazzjonijiet Uniti, bir-Riżoluzzjoni tiegħu 1987/41 irrakkomandat lis-Segretarju Ġenerali tan- Nazzjonijiet Uniti li jitwaqqaf Istitut Internazzjonali dwar ix-Xjuħija (INIA). Għalhekk, fid-9 ta’ Ottubru 1987, in- Nazzjonijiet Uniti ffirmat ftehim uffiċjali mal-Gvern ta’ Malta biex jistabbilixxi l-Istitut Internazzjonali dwar ix-Xjuħija bħala korp awtonomu taħt il-patroċinju tan-Nazzjonijiet Uniti. L-Istitut ġie inawgurat fil-15 ta’ April 1988 mis-Segretarju Ġenerali tan- Nazzjonijiet Uniti Javier Perez de Cuellar.

• Tibdil fil-klima

Fir-rigward tat-tibdil fil-klima, fl-1988, Malta kienet l-ewwel pajjiż li formalment resqet il-kwistjoni tat-tibdil fil-klima bħala punt tal-aġenda politika waqt it-43 Sessjoni tal-Assemblea Ġenerali tan-Nazzjonijiet Uniti. Dan irrizulta fl-adozzjoni unanima mill-Assemblea Ġenerali, fis-6 ta’ Diċembru 1988, ta’ Riżoluzzjoni dwar “Il-Protezzjoni tal-Klima Globali għall-Ġenerazzjonijiet Preżenti u Futuri ta’ l-umanità ”. Minn dik l-inizjattiva, Malta kellha rwol dinamiku biex tiżgura li t-tibdil fil-klima jibqa’ kwistjoni ta' prijorita għall-komunità internazzjonali. Fl-2015, Malta kellha rwol importanti biex tikseb kunsens fir-rigward tal-adozzjoni tal-Ftehim ta’ Pariġi. Malta temmen li t-Tibdil fil-Klima huwa sfida globali deċiżiva li, jekk mhux immaniġġjata b’urġenza, se tpoġġi f’riskju mhux biss l-ambjent iżda wkoll il-prosperità u l-iżvilupp ekonomiku dinji, u b’mod aktar wiesa’ l-istabbiltà u s-sigurtà dinjija.

Matul is-snin Malta fittxet ukoll li tipparteċipa b'mod attiv fl-organi differenti ta’ din l-organizzazzjoni kunfidenti fit-twemmin li l-pajjiż għandu l-potenzjal li jikkontribwixxi għax-xogħol siewi li l-organizzazzjoni qed tagħmel u b’mod impenjat għall-valuri tal-istituzzjoni. Bħalissa, Malta qed tfittex li tkun eletta fil-Kunsill tas-Sigurtà tan-Nazzjonijiet Uniti bħala membru elett bejn l-2023 u l-2024. Jekk dan isehh, din tkun it-tieni darba li Malta sservi fuq dan il-Kunsill.

B'ħarsa l’quddiem, Malta tappoġġja l-ħidma li qed issir mis-Segretarju Ġenerali biex tirriforma l-organizzazzjoni, li din is-sena ċċelebrat il-75 Anniversarju tagħha. Bħal kull organizzazzjoni oħra, in- Nazzjonijiet Uniti teħtieġ li tevolvi u tadatta kontinwament sabiex tibqa' effettiva u li twieġeb għall-isfidi ġodda. Ħafna drabi kien hemm kritika diretta lejn in- Nazzjonijiet Uniti, u xi wħud mill-organi l-iktar importanti tagħha, li ma ħadmux kif kien previst oriġinarjament mill-ħallieqa tagħhom immedjatament wara t-Tieni Gwerra Dinjija. Aħna nemmnu li proċess ta’ tiġdid u riforma se jġib il-bidliet meħtieġa biex jiżgura li n-Nazzjonijiet Uniti jistgħu jkomplu jmexxu bl-awtorità u biex jiżguraw li l-għanijiet finali li jservu, jappoġġjaw u jipproteġu jintlaħqu u jinżammu. Bħala Stat Membru żgħir tal-Unjoni Ewropea Malta temmen bis-sħiħ li l-interess nazzjonali tagħhna huwa li tiżgura s-sostenibbiltà tas-sistema multilaterali, bin- Nazzjonijiet Uniti fil-qalba tagħha u tappoġġja inizjattivi multilaterali lejn iż-żamma ta’ paċi u sigurtà internazzjonali, u li tiżviluppa relazzjonijiet ta' ħbiberija bejn in-nazzjonijiet u t-tisħiħ ta’ kooperazzjoni internazzjonali.